«Εγώ ξέρεις πως γύριζα τις ταινίες πάντα; Έλεγα τι χώρους έχουμε δωρεάν, τι λεφτά μπορούμε να μαζέψουμε, ποιοι φίλοι είναι ακόμα δίπλα μου…Πάμε να φτιάξουμε μια ταινία…»...
...έλεγε ο Νίκος Νικολαϊδης σε συνέντευξή του το 2002 στον Κώστα Καρδερίνη. Κι έτσι, έφτιαξε οκτώ ταινίες που επηρέασαν καθοριστικά την επόμενη γενιά των Ελλήνων σκηνοθετών αλλά και των νέων γενικότερα...
...έλεγε ο Νίκος Νικολαϊδης σε συνέντευξή του το 2002 στον Κώστα Καρδερίνη. Κι έτσι, έφτιαξε οκτώ ταινίες που επηρέασαν καθοριστικά την επόμενη γενιά των Ελλήνων σκηνοθετών αλλά και των νέων γενικότερα...
Σκηνοθέτης, σεναριογράφος, συγγραφέας, διαφημιστής. Ρομαντικός, κυνικός, «εσωτερικός», τολμηρός, αντιεξουσιαστής, γνήσιο τέκνο της δεκαετίας του ’60, της νουβέλ βαγκ και του οράματος για έναν αλλιώτικο, καλύτερο κόσμο.
Γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1939 στην Αθήνα και μεγάλωσε στα Εξάρχεια. Σπούδασε σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου και σκηνογραφία στη Σχολή Βακαλό. Στο χώρο του κινηματογράφου μπήκε το 1960 ως βοηθός του σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη και δύο χρόνια αργότερα υπέγραψε την πρώτη του ταινία, τη μικρού μήκους «Lacrimae Rerum», εμπνευσμένη από ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα.
Το 1975 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους με τίτλο «Ευρυδίκη ΒΑ 2037», δίχασε κοινό και κριτικούς στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αλλά ανέδειξε έναν νέο, ιδιαίτερο, διαφορετικό δημιουργό. Η ταινία, που ανήκε στο χώρο του φανταστικού, απέσπασε δύο βραβεία (πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και σκηνογραφίας).
Το 1977 κυκλοφόρησε το πρώτο μυθιστόρημά του «Ο οργισμένος Βαλκάνιος», με ήρωες δύο περιθωριακούς τύπους, τον Φάνη και την Τερέζα και από τότε είναι ένα από τα μπεστ-σέλερ της ελληνικής πεζογραφίας.
Ο Νικολαΐδης έγινε ευρύτερα γνωστός με τη δεύτερη ταινία του «Τα κουρέλια τραγουδούν ακόμα» (1979), με πρωταγωνιστές τους Άλκη Παναγιωτίδη, Χρήστο Βαλαβανίδη, Κωνσταντίνο Τζούμα και Όλια Λαζαρίδου.
Ακολούθησαν ακόμη επτά ταινίες (έξι κινηματογραφικές και μία τηλεταινία) και δύο μυθιστορήματα, μέχρι τις 5 Σεπτεμβρίου 2007, που έφυγε ξαφνικά από τη ζωή σε ηλικία 68 ετών. Ένα χρόνο νωρίτερα, ο ίδιος είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τον κινηματογράφο και να ασχοληθεί με τη μουσική.
Ο Νίκος Νικολαϊδης τα έβαλε συνειδητά με το κατεστημένο και αυτό συνειδητά τού το ανταπέδωσε σκληρά. Έζησε απομονωμένος στο ωραίο του σπίτι και στον δικό του κόσμο.
Το 2011, ο σκηνοθέτης Χρήστος Χουλιάρας γύρισε ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ για εκείνον, το «Directing Hell». Ο Νίκος Νικολαΐδης όντως υπήρξε ο σκηνοθέτης της κόλασης και γι’ αυτό, σε περίπου 40 χρόνια δημιουργίας, γύρισε μόνο 8 ταινίες. Της κόλασης για όσους καταπιέζονται και δυστυχούν από την αδικία, τις κατεστημένες αξίες ηθικής, την υποκρισία. Οι ταινίες του διακατέχονται από αντικομφορμισμό, ανεξάρτητο πνεύμα, αντιπαράθεση με την εξουσία, με το συντηρητισμό και «βρώμικη» αγνότητα.
Για το λόγο αυτό, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του στέρησαν πολλά βραβεία, τον αδίκησαν, αλλά για τον ίδιο ακριβώς λόγο έγινε ο αγαπημένος σκηνοθέτης των «φυσιολογικών», ανήσυχων νέων που στις ταινίες του έβλεπαν και βλέπουν τις ζωές και τα συναισθήματά τους στη σύγχρονη «κολασμένη» αστική ζωή.
Το σύστημα του προσέφερε λιγοστά και «μετρημένα» βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Στα 1975 για την Ευρυδίκη Β.Α. 2037, βραβείο καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και τρία βραβεία σκηνοθεσίας για τις ταινίες Πρωινή περίπολος (1987), Singapore Sling: Ο άνθρωπος που αγάπησε ένα πτώμα (1990), Ο χαμένος τα παίρνει όλα (2002). Πουθενά δεν παρατηρούμε ούτε για δείγμα ένα βραβείο για την καλύτερη ταινία του Φεστιβάλ, που το άξιζε τουλάχιστον δυο φορές. Από τις 8 ταινίες του, η Ευρυδίκη Β.Α. 2037 (που θυμίζει τις μεγάλες ανάλογες ευρωπαϊκές πρωτοπορίες) και το Singapore Sling είναι ασπρόμαυρα.
♦Αγγελάκας -Νικολαίδης: Στον κήπο του σπιτιού του
«Δε θέλω νά 'μαι “μεγάλος”, δεν το επεδίωξα ποτέ. Δεν ανέπτυξα τέτοιες ικανότητες, τις απέρριψα πολύ νωρίς και δεν είμαι άτομο ανταγωνιστικό. Καθόλου ανταγωνιστικός. Δεν μ' ενδιαφέρει. Όπου υπάρχει η λέξη ανταγωνισμός, εγώ φεύγω» έλεγε ο Νικολαϊδης.
Η «Γλυκιά συμμορία», διόλου τυχαία, βρίσκεται πάντα μέσα στη δεκάδα των καλύτερων ελληνικών ταινιών όλων των εποχών, όπως τις συντάσσουν τα μέλη της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.).
«…’Εχουμε ρέκβιεμ του '60 με τα Κουρέλια, ρέκβιεμ του '80 με τη Συμμορία και τώρα ρέκβιεμ του '90 με τον Χαμένο» είπε ο ίδιος ο Νικολαϊδης, και έτσι είναι.
♦Ο Συμεών Νικολαΐδης στην κιθάρα (Ο χαμένος τα παίρμει όλα).
Απέφευγε σαν ο διάολος το λιβάνι τις δημόσιες σχέσεις, απέφευγε και τις δημόσιες εμφανίσεις και σταμάτησε να πηγαίνει σινεμά, αλ΄ά σινεμά έβλεπε: «Βλέπω τρεις ταινίες την ημέρα στο home-theater εδώ στο σπίτι μου. Παραγγέλνω τα ταινιάκια από το amazon και μού 'ρχονται, είτε σε laser-disk είτε σε DVD. Αλλά σινεμά δεν πάω πια. Ειδικά τώρα πού 'γιναν αυτά τα φαστφουντάδικα του σινεμά [multiplex], ούτε να τα πλησιάσω. Σε κάνα καλοκαιρινό, σε βραδινή προβολή πάω πότε-πότε. Αλλά δεν μπορώ το "θα βγάλεις εισιτήριο, θα καθήσεις εκεί", αυτή τη μαζικότητα. Νοιώθω σαν αυτοκίνητο που πάει για service. Με τίποτα» εξηγεί.
♦ Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα (1979).
Σχεδόν άγνωστες όμως στο κοινό είναι οι διαφημίσεις του Νίκου Νικολαϊδη, οι οποίες δεν θα μπορούσαν παρά να είναι κι αυτές ιδιαίτερες. Τα χαρτιά υγείας Delica, τα Super Market Μαρινόπουλος, το σοκολατούχο ρόφημα Milcafe, o καφές Bravo, το ULTREX, τα ΦΡΟΥΪΖΕΛΕ Γιώτης με το Sexy Ways του Jerry Lee Lewis, το Milko, η Amstel, έχουν «δανειστεί» από το πνεύμα και την αισθητική του Νικολαϊδη στην διαφήμιση τη δεκαετία του ’90.
Οι νέοι κάθε εποχής θα αγαπούν τον Νίκο Νικολαϊδη. Αυτή είναι η μεγάλη και οριστική νίκη του. Ο «χαμένος» τα πήρε όλα….
«Oι νέοι θεατές μ' αγαπούν, όχι γιατί είμαι "οργισμένος", όπως μερικοί ισχυρίζονται, αλλά γιατί οι ταινίες μου δεν τους απαγόρεψαν ποτέ να με αμφισβητήσουν και ακόμα γιατί με επιμονή αρνήθηκα - γεγονός που το εκτίμησαν - τα δεκανίκια που σε τιμή προσφοράς διανέμει χρόνια τώρα η "καθώς πρέπει" ευρωπαϊκή προοδευτική διανόηση. Aρνήθηκα αυτό το παιχνίδι της προσφοράς και της τρομοκρατίας, έστω και αν προερχόταν καμιά φορά από τους θεατές, γιατί ήταν ένα παιχνίδι εξουσίας, μια κρατική άποψη για το σινεμά και είναι γνωστό βέβαια πως το κράτος δεν πάει ποτέ σινεμά.
Oσο για το "οργισμένος", δεν το δέχομαι σαν χαρακτηριστικό μου από την στιγμή που οι συχνότητές μου γέμισαν παράσιτα από διάφορους κάλπηδες που δίνουν συνεντεύξεις (κάθε εβδομαδιαίο ιλλουστρασιόν πρέπει να φιλοξενεί ή και να συντηρεί έναν τέτοιο) και βρίζουν τους πάντες και τα πάντα, δεν έχουν να προτείνουν κάτι τι και διεκδικούν ένα χώρο ιδιαίτερο και καθαρό που σίγουρα δεν τους ανήκει και δεν τον εκφράζουν.
»Tελικά όλοι αυτοί οι "απροσάρμοστοι" συγκροτούν ένα μέρος του συστήματος που ενεργεί σαν προπέτασμα καπνού για να μπορούν από πίσω να δουλεύουν ανενόχλητοι οι κρατικοί μηχανισμοί. Kαι αλλοίμονο στους κάποιους γνήσιους που πέφτουν στην παγίδα του "επώνυμου" χωρίς ποτέ να αναρωτηθούνε ποιά κέντρα αποφάσεων τους κόλλησαν την ταυτότητα του επώνυμου μοναχικού, οργισμένου, καταραμένου αναρχικού κ.τ.λ... Eρώτημα που θα προβάλλει αμείλικτο μπροστά τους απ' τη στιγμή που θα ανακαλύψουν πως το επώνυμο μπορεί να πουλάει, αλλά πουλιέται κιόλας». Ν.Ν.
Ταινίες
- Lacrimae Rerum (μικρού μήκους) 1962
- Άνευ Όρων (μεσαίου μήκους) 1968
- Ευριδίκη ΒΑ 2037 1975
- Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα 1979
- Γλυκιά Συμμορία 1983
- Πρωινή Περίπολος 1987
- Singapore Sling 1990
- Θα Σε Δω Στην Κόλαση Αγάπη μου 1999
- Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα 2002
- The Zero Years 2005
Βιβλία
- Οι Τυμβωρύχοι (διηγήματα) 1964
- Ο Οργισμένος Βαλκάνιος (μυθιστόρημα) 1977
- Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα (σενάριο) 1980
- Γλυκιά Συμμορία (σενάριο) 1984
- Γουρούνια Στον Άνεμο (μυθιστόρημα) 1992
- Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα (σενάριο) 1992
- Μια Στεκιά Στο Μάτι Του Μοντεζούμα (μυθιστόρημα) 2007
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου