Στις 31 Αυγούστου του 2012 ο γενικός διευθυντής της γερμανικής
φαρμακευτικής εταιρείας Grunenthal, Harald Stock, δήλωσε πως η εταιρεία
«εκφράζει την ειλικρινή της λύπη» για τη σιωπή της απέναντι στα θύματα
της θαλιδομίδης, η οποία πουλιόνταν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του
1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960 στις εγκύους για την
αντιμετώπιση της πρωινής ναυτίας.
Η Θαλιδομίδη (Thalidomide) ήταν ένα από τα φάρμακα που μετά από
χρόνια εκτεταμένων δοκιμών πάνω σε πειραματόζωα κατοχυρώθηκε ως ένα
«ιδανικά ασφαλές» ηρεμιστικό φάρμακο και μάλιστα για έγκυες γυναίκες
. Και το αποτέλεσμα: περισσότερες από
10.000 γεννήσεις σοβαρά παραμορφωμένων νεογέννητων.
Κατά τη διάρκεια της εκτενούς δικαστικής διαμάχης το 1970 κατά των
παρασκευαστών, ένας αριθμός από μάρτυρες, όλοι τους ερευνητές
πειραματόζωων, δήλωσαν στο δικαστήριο ότι τα αποτελέσματα των δοκιμών
στα ζώα δεν έδειχναν ποτέ κάτι το ανησυχητικό για τους ανθρώπους.
Ένας όμως από τους ειδικούς ήταν και ο τιμημένος με βραβείο Νόμπελ Ernst
Boris Chain, που συμμετείχε στην ανακάλυψη της αντιβακτηριακής δράσης
της πενικιλίνης. Αυτός δήλωσε στις 2 Φεβρουαρίου του 1970 ενώπιον του
δικαστηρίου: «Καμιά δοκιμή φαρμακευτικού σκευάσματος σε ζώα, ακόμη κι αν
δοκιμαστεί σε αρκετά ζωικά είδη, ακόμη και πρωτεύοντα, και κάτω απ’
όλες τις συνθήκες, δεν προσφέρει καμιά εγγύηση ότι το φάρμακο θα έχει
την ίδια δράση και στους ανθρώπους: επειδή, με όλο το σεβασμό,
ο άνθρωπος δεν είναι το ίδιο μ’ ένα ζώο». Τελικά οι παρασκευαστές της Θαλιδομίδης δεν βρέθηκαν ένοχοι ότι έριξαν στο εμπόριο ένα επικίνδυνο σκεύασμα.
Η απίστευτη αντίδραση για την τραγωδία της Θαλιδομίδης από το
φαρμακευτικό λόμπι ήταν ότι επρόκειτο για μια «σπάνια εξαίρεση», που θα
οδηγούσε ωστόσο σε πιο αυστηρούς ελέγχους των δοκιμών σε ζώα και τίποτε
περισσότερο. Αυτή η εξήγηση έγινε αποδεκτή από τους περισσότερους
ανθρώπους.
Έτσι οι δοκιμές σε πειραματόζωα αυξήθηκαν και όλο και πιο πολλά
«ασφαλή δοκιμασμένα» φάρμακα βγήκαν στην αγορά. Και η συνέπεια αυτού του
γεγονότος:
Στη Δυτική Γερμανία, ενώ τη δεκαετία του 1950
υπήρχαν στις 100.000 γεννήσεις 3 δύσμορφα μωρά, τη δεκαετία του 1980 τα
δύσμορφα μωρά εκτινάχθηκαν στα 500 σε κάθε 100.000 γεννήσεις, μιλάμε για
υπερεκατονταπλασιασμό των άτυχων βρεφών!
Στις ΗΠΑ τα μωρά με δυσμορφίες αυξήθηκαν κατά 350% τα τελευταία 25
χρόνια. Στη δεκαετία του 1950 γεννιούνταν στις ΗΠΑ κάθε χρόνο 70.000
μωρά με παραμορφώσεις. Στη δεκαετία του 1980 γεννιούνταν κάθε χρόνο
250.000 μωρά με παρόμοια προβλήματα.
Η μέση κατανάλωση φαρμάκων στις ΗΠΑ
τριπλασιάστηκε σε σχέση με τη δεκαετία του 1950. Το ίδιο και γενετικές
παραμορφώσεις. Οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες... Ο λόγος γι’ αυτήν την
αύξηση είναι γνωστός: ευθύνονται τα φάρμακα που έπαιρναν οι μητέρες
κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Φάρμακα, που αφού δοκιμάστηκαν σε ζώα,
θεωρήθηκαν «ασφαλή» για τους ανθρώπους.
Αντιδρώντας πάντως στην ομιλία του Harald Stock, η Φρέντι Αστμπερι,
πρόεδρος της «Thalidomide UK» δήλωσε: «Τούς χρειάστηκε πολύς καιρός για
να ζητήσουν συγγνώμη. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, θύματα της θαλιδομίδης,
που δίνουν αγώνα για να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας στη Βρετανία
και σε ολόκληρο τον κόσμο. Άρα, χαιρετίζουμε την έκφραση συγγνώμης, αλλά
πόσο μακριά θέλουν να φθάσουν;
Δεν είναι καλό να ζητούν συγγνώμη εάν δεν ανοίξουν συζήτηση για αποζημίωση».
ΠΕΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Είναι γνωστό σε όλους πως όλα τα φάρμακα έχουν τις παρενέργειες τους.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (Food and Drug
Administration) των ΗΠΑ περίπου
1,5 εκατομμύριο Αμερικανοί
νοσηλεύτηκαν το 1978, εξ αιτίας των παρενεργειών των φαρμάκων που τους
χορηγήθηκαν από τους γιατρούς ως «θεραπεία».
Υπολογίστηκε
επίσης πως το 30% των ασθενών που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία υποφέρουν
και παθαίνουν βλάβες από τις παρενέργειες των φαρμακοθεραπειών τους. Οι
περισσότερες βλάβες εντοπίζονται στο ήπαρ, στο «εργοστάσιο μεταβολισμού»
του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς τα πιο πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα
έχουν ηπατοτοξικές παρενέργειες.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 σχετικές έρευνες έδειξαν
πως μόνο στις ΗΠΑ 180.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ιατρικά
λάθη, και κυρίως από τις παρενέργειες των φαρμακοθεραπειών τους.
Μολονότι ο αριθμός αυτός φαντάζει αστρονομικός, στην πραγματικότητα
είναι πολύ πιο μεγάλος καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις ιατρικών βλαβών
από τα φάρμακα ούτε καν αναφέρονται.
Από το 1961 ο συνολικός αριθμός των φαρμακευτικών σκευασμάτων που
χρησιμοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο αγγίζει τα 250.000! Κάθε χρόνο
δοκιμάζονται περίπου 15.000 νέα φαρμακευτικά σκευάσματα, από τα οποία τα
12.000 παίρνουν το δρόμο για το εμπόριο. Οι ΗΠΑ είναι το μεγαλύτερο σε
φαρμακευτική κατανάλωση κράτος στον κόσμο:
912 δισεκατομμύρια δολάρια το 1993, 1,2 τρισεκατομμύρια το 2002, πάνω από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σήμερα. Η Ευρώπη ακολουθεί κατά πόδας.
Αν τα χρήματα σχετίζονταν με την ιατρική θεραπεία και εν τέλει με την
υγεία, θα περίμενε κανείς οι Αμερικανοί, εφόσον ξοδεύουν τα περισσότερα
χρήματα σε θεραπείες, να είναι οι υγιέστεροι άνθρωποι του πλανήτη μας.
Δεν συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο.
Οι ΗΠΑ κατατάσσονται στην 17η θέση παγκοσμίως, όσον αφορά το μέσο όρο ζωής, και στην 21η σχετικά με την βρεφική θνησιμότητα.
Ο Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com) είναι συγγραφέας και δημιουργός του εναλλακτικού περιοδικού Ζενίθ (www.zenithmag.wordpress.com
