Το 1948, οι περισσότεροι λευκοί στις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ, δεν είχαν ιδέα -ή, τουλάχιστον, αυτό διατείνονταν- για την άδικη, σκληρή, βάναυση ζωή των Αφροαμερικανών στον Νότο. Μέχρι που ένας διάσημος λευκός δημοσιογράφος από το Πίτσμπουργκ, ο Ray Sprigle, μεταμφιέστηκε σε μαύρο με σκοπό να ζήσει στον Νότο επί 30 ολόκληρες ημέρες και να μάθει από πρώτο χέρι την αλήθεια. ..
Κάθισε για ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο της Φλόριντα και αφού απέκτησε ένα (επίπονο), εκτεταμένο ηλιακό έγκαυμα -μερικές μέρες αργότερα, η κοκκινίλα έγινε βαθύ, σκούρο μαύρισμα- φόρεσε τα μεγάλα μαύρα γυαλιά του και τράβηξε για τον Νότο.
Ο Ray Sprigle ήταν βετεράνος. Όπως γράφει το timeline.com κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, είχε μεταμφιεστεί σε χασάπη για να ξεσκεπάσει τη μαύρη αγορά κρέατος.
Δέκα χρόνια πριν, το 1938, είχε τιμηθεί με το βραβείο Pulitzer όταν αποκάλυψε ότι ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, Hugo Black, ο οποίος μόλις είχε διοριστεί από τον πρόεδρο Ρούζβελτ, ήταν μέλος της Κου-Κλουξ Κλαν.
Ο Ray Sprigle ήθελε να βιώσει τη ζωή του Jim Crow South. Να δώσει στους αναγνώστες της εφημερίδας του μια έντιμη καταγραφή τόσο των αδικιών εις βάρος των Αφροαμερικανών όσο και της ομορφιάς της μαύρης κουλτούρας, που παρά τη βίαιη καθημερινότητα, άνθιζε.
Να έχει ίδια αντίληψη για το ρατσιστικό καθεστώς που ήταν σε ισχύ κατά κύριο λόγο, αλλά όχι αποκλειστικά στον Νότο και στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό, από το 1877 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Να νιώσει στο πετσί του τους σκληρούς νόμους και τις κανονιστικές ρυθμίσεις για τους μαύρους.
Στο βιβλίο με τίτλο «30 Days a Black Man» που μόλις κυκλοφόρησε (εκδόσεις Lyons Press), ο δημοσιογράφος Bill Steigerwald καταγράφει το ταξίδι του Sprigle, εξερευνώντας το πλαίσιο μιας εμπειρίας που έμελε να μείνει στην ιστορία ως αδιάψευστο ντοκουμέντο.
Με τον μαύρο ακτιβιστή John Wesley Dobbs
Γνωρίζοντας ότι η αποστολή του θα απαιτούσε την καθοδήγηση και συνεργασία ενός πραγματικού μαύρου, πήγε στην οργάνωση NAACP (National Association for the Advancement of Colored People) και γνωρίστηκε με τον John Wesley Dobbs, έναν δυναμικό ακτιβιστή από την Ατλάντα, ο οποίος και πείστηκε να τον συνοδεύσει στο ταξίδι.
Πριν ξεκινήσουν ο Ray Sprigle «εκπαιδεύτηκε» από τον Dobbs για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ως μαύρος: Να μην αντιμιλάει, να μην ανταποδίδει τα χτυπήματα, να μην ξεχνάει την προσφώνηση «κύριε» και «κυρία», να μην χρησιμοποιεί τη λάθος πόρτα, το λάθος κάθισμα, τη λάθος βρύση. Να μην υπερασπιστεί ποτέ τον εαυτό του.
Όπως κάθε μαύρος...
Τίποτα όμως, δεν μπόρεσε να τον προετοιμάσει για αυτά που ακολούθησαν.
Το πρώτο ήταν -χωρίς υπερβολές- εκπληκτικό: Το «μαύρο χρώμα» του αμφισβητήθηκε μονάχα δύο φορές. Ήταν η στιγμή που συνειδητοποίησε ότι κανείς δεν θα προσπαθούσε να «περάσει» στην άλλη μεριά. Να επιλέξει με τη θέληση του να είναι πολίτης δεύτερης κατηγορίας.
Το άλλο που του έγινε αμέσως σαφές ήταν ότι οι αποχρώσεις του μαύρου δέρματος ήταν πολύ περισσότερες από όσες νόμιζε. Καταλαβαίνοντας ότι επρόκειτο για την απτή απόδειξη των παιδιών που προέκυψαν από βιασμούς -αυτό που στη συνέχεια ονομάστηκε «miscegenation»- είπε: «Ο ευγενής λευκός άνδρας ασχολήθηκε με το θέμα της φυλετικής καθαρότητας λίγο καθυστερημένα. Από πού νομίζει ότι έρχονται όλα αυτά τα εκατομμύρια λευκών, ελαφρώς λευκών, ελαφρώς μαύρων και καφέ ‘νέγρων’; Μήπως νομίζει ότι τα έφερε από κάπου ο πελαργός;»
Επί τέσσερις εβδομάδες ο Ray Sprigle έζησε όπως κάθε μαύρος στον Αμερικανικό Νότο.
«Νοίκιαζα δωμάτια στα νοικοκυριά των νέγρων. Έτρωγα στα εστιατόρια των νέγρων. Κοιμόμουν σε ξενοδοχεία και καταλύματα νέγρων. Έμπαινα στους σιδηροδρομικούς σταθμούς από τις πίσω και τις πλευρικές πόρτες. Ταξίδευα σε λεωφορεία και αυτοκίνητα όπως ορίζει ο Jim Crow. Μαζί με 10 εκατομμύρια νέγρους υπέμεινα τις διακρίσεις, την καταπίεση και τη σκληρότητα του άνομου συστήματος Jim Crow» έγραψε αργότερα.
Κάθισε για ώρες παρέα με μαύρους, με τους οποίους, όπως έλεγε «συζητούσαμε τα πάντα, από τον Σαίξπηρ μέχρι την ατομική ενέργεια και την τιμή του βαμβακιού». Μίλησε με αγρότες, επιχειρηματίες, κληρικούς, γιατρούς, και νοσηλευτές, άκουσε ιστορίες βίας και θανάτου, φόβου και αγώνα.
Από την πρώτη μέρα του ταξιδιού του, γράφει ο Steigerwald, ο Ray Sprigle «δεν ένιωσε παρά περιφρόνηση για τη λευκή φυλή».
Επιστρέφοντας δημοσίευσε την έρευνα του στην εφημερίδα Pittsburgh Post-Gazette, σε 21 συνέχειες, υπό τον τίτλο «I Was a Negro in the South for 30 Days».
Δεν ήταν μόνο μια μελέτη για τις αμερικανικές φυλετικές σχέσεις, αλλά και ένα παράθυρο στην ευαισθησία ενός λευκού βορειοαμερικανού στα μέσα του 20ού αιώνα.
Πολλοί λευκοί αναγνώστες βρήκαν την έρευνα σοκαριστική. Όπως γράφει ο Steigerwald, το δημοσίευμα ήταν πρωτοφανές. «Ήταν τολμηρό. Ανοιχτά μεροληπτικό»
Η εφημερίδα πλημμύρισε γράμματα. Η Έλινορ Ρούζβελτ, φαν του Sprigle, έγραψε μια επιστολή που έλεγε: «Ο ευφυής τρόπος με τον οποίο άλλαξαν τα συναισθήματα του δημοσιογράφου αυτού που άρχισε να αντιπαθεί τη φυλή του... είναι πολύ διαφωτιστικός».
Ο Steigerwald υποστηρίζει ότι τα άρθρα του Sprigle ήταν καθοριστικής σημασίας για την αλλαγή της νομοθεσίας.
Όπως αναφέρει ο ιστορικός Juan Williams στην εισαγωγή του βιβλίου «30 Days a Black Man», ο Ray Sprigle δεν ήταν ο πρώτος που έκανε κάτι τέτοιο.
Το 1859, ο Mortimer Thompson, αρθρογράφος στη νεοϋρκέζικη «Tribune», υποδύθηκε τον έμπορο σκλάβων προκειμένου να παρακολουθήσει μια δημοπρασία σκλάβων στη Σαβάνα, της Τζόρτζια. Όπως έγραψε αργότερα, για τις οικογένειες, «ο χωρισμός είναι... πιο απελπιστικός ακόμη και από τον Άγγελο του Θανάτου».
Ενώ 13 χρόνια μετά την έρευνα του Ray Sprigle, ένας άλλος λευκός δημοσιογράφος, ο Τεξανός John Howard Griffin, έγινε διάσημος κάνοντας ό,τι και ο βετεράνος Ray και γράφοντας στη συνέχεια το βιβλίο «Black Like Me».
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου